Manastir Visoki Dečani reagovao je povodom pisanja portala „Koha“ u kome se navodi da je crkva Presvete Bogorodice Ljeviške u Prizrenu izgrađena na “temeljima paganskog dardanskog svetilišta”, navodeći da ne postoje konkretni i pisani dokazi o takvim tvrdnjama i da se u vreme hrišćanskih praznika podstiče etnička i verska mržnja.
„Nažalost, uprkos pozitivnom izveštavanju o pravoslavnom hrišćanskom Božiću na Kosovu i pozitivnim božićnim željama glavnih kosovskih političkih lidera, novinski portal Koha, nekada poznat po profesionalnom novinarstvu, sada je postao medij koji često objavljuje jednostrane, pseudo- istorijskih tekstova koji podstiču etničku i versku mržnju, posebno protiv Srpske pravoslavne crkve. Danas, na sam Božić, Koha je objavila članak koji grubo pogrešno predstavlja istoriju crkve Presvete Bogorodice Ljeviške u Prizrenu na Kosovu“, naveli su iz manastira na pltaformi „X“.
Oni su podsetili da je nekadašnju crkvu Panagije Eleouse – Bogorodice Ljeviške rekonstruisao u 14. veku kralj Stefan Milutin, koji mu je dodao značajne karakteristike, dajući mu sadašnju strukturu sa pet kupola, što je opširno dokumentovano u srednjovekovnoj i modernoj istorijskoj i umetničkoj literaturi, sa opsežnom listom izvora koji to potvrđuju.
„Ne postoje konkretni pisani dokazi o bilo kakvim dardanskim etničkim crkvama; Dardanija i kasnije Mezija, koje se pominju u rimskim hrišćanskim izvorima, bile su administrativne regije Carstva i nisu povezane isključivo sa modernim etničkim identitetima“, dodali su oni.
Istakli su da je ova crkva u 17. veku pretvorena u džamiju, gde je korišćena za muslimanske molitve petkom i poznata kao Petka džamija. (ili Crkva Svete Petke – Šentje Prempte na albanskom) što upućuje da ovaj naziv nema veze sa prvobitnim imenom crkve već sa džamijom. A nakon balkanskih ratova 1912-1913 i oslobođenja od osmanske vlasti, crkva je ponovo pretvorena u crkvu, pronađene su mnoge freske sa srpskim natpisima i nastavlja da funkcioniše kao pravoslavna crkva i istorijsko sedište srpsko-pravoslavnih episkopa na Kosovu. .
„Složena vizantijska i srpska istorija ove crkve ne opravdava poricanje njenog sadašnjeg identiteta kao Uneskove svetske baštine koja pripada Srpskoj pravoslavnoj crkvi, registrovana pod istorijskim imenom Presveta Bogorodica Ljeviška (od njenog starijeg grčkog imena Eleusa). Ova crkva je izvor ponosa Prizrena i treba da je poštuju svi“, poručili su oni.
Naveli su da objavljivanje istorijski pristrasnih i nekompetentnih tekstova koji generišu pogrešne informacije i negiraju identitet onih koji veruju u ovu svetu crkvu ne samo da je duboko uvredljivo već i podriva profesionalno novinarstvo i podstiče etničku i versku netrpeljivost.
„Štaviše, ova crkva je pretrpela velika oštećenja tokom masovnih nereda kosovskih Albanaca 2004. godine, kada su izgrednici uneli burad zapaljenog katrana, oštetivši srednjovekovne freske i crkveni zvonik. Istovremeno, sve ostale pravoslavne crkve u Prizrenu su spaljene i oskrnavljene. Većina crkava je od tada obnovljena. Od nereda, crkva je, zajedno sa drugim značajnim srpskim pravoslavnim objektima na Kosovu, uvrštena na listu Svetske baštine u opasnosti“, naveli su u produžetku.
U međuvremenu, freske su u velikoj meri očistili srpski, italijanski i grčki restauratori.
„Osnova svakog demokratskog društva treba da bude poštovanje različitih verskih i kulturnih identiteta, koji u svom univerzalnom značenju pripadaju svim narodima Kosova, Evrope i celog sveta. Mediji koji šire lažne vesti i indirektno podstiču etničko nasilje i sektaštvo su štetni po Kosovo i ističu potrebu za dugoročnom zaštitom srpskog pravoslavnog nasleđa u regionu“, poručili su.
Kurir
